“Rationaliseren is het witwassen van emoties”, uit de roman Tussentijds van Peter Zantingh.
De verrassing zit natuurlijk in het onverwachte beeld. Witwassen is een woord dat je associeert met schimmige financiële transacties. Het heeft iets crimineels om zich heen. Je neemt het woord dan al niet meer strikt letterlijk. Want iets wit wassen of schoonmaken is op zichzelf een goed ding. Wit is de kleur van de onschuld. In mijn jeugd had je een reclame waarin een wasmiddel werd aangeprezen dat witter dan wit zou wassen. Hoe schoon wil je het hebben? Maar witwassen als samengesteld woord heeft al lang niet meer die positieve betekenis.
Dat klinkt mee in deze zin. Ratio en emotie, ze worden vaak tegenover elkaar gesteld en ook wel tegen elkaar uitgespeeld. In de roman komt deze zin voor in een dialoog tussen een jong stel, onzeker over een eventuele kinderwens. Het klinkt als een verwijt.
Als je emoties te snel wegdrukt, verstikt, ontkent, verwaarloost dan ben je eigenlijk bezig met een schimmige rationele transactie. Witwassen, je verandert ze van gedaante. Geeft er een rationeel tintje aan, waar je mee voor de dag denkt te kunnen komen. Maar heeft dat niet iets crimineels? En wie doe je er mee te kort?
Op verzoek van het Kerkblad Assen een aantal korte observaties onder het motto Zinnen die blijven haken… (editie 2023-7)
No Comments