Werkverslag 2016 – 2017

In onderstaande werkverslag geef ik een overzicht van de belangrijkste werkzaamheden in de afgelopen periode van juni 2016 tot en met mei 2017, als predikant in deeltijd (70%) van de protestantse gemeente Vries. (Daarnaast ben ik voor 30% aangesteld als stadspredikant vanwege de protestantse gemeente Assen).

Een werkverslag biedt een inzicht in de tijdsbesteding, maar wat belangrijker is, ook in de inhoudelijke accenten bij de uitvoering van mijn predikantstaken. Naast de reguliere taken als voorgaan in de vieringen, in pastoraat en in de organisatie, liggen die mijns inziens vooral op het vlak van wat we noemen Kerk in het dorp. Het komt hieronder allemaal aan de orde.

Voor mij was dit het tweede volledige seizoen als predikant in Vries. Een belangrijke verandering was het vertrek van mijn gewaardeerde collega Jessica Nauta als kerkelijk werker. Gelukkig kon de sollicitatiecommissie, waar ik zelf ook deel van uitmaakte, al snel Esther de Vegt als opvolger voorstellen. Sinds januari werken we samen en wat mij betreft tot volle tevredenheid.

Vieren
In de afgelopen periode ben ik op 31 zondagen voorgegaan in Vries. Verder in de vieringen van Kerstavond en Oudjaar, en van het Triduum (Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Paaswake). Daarnaast ging ik zeven maal elders in een protestantse gemeente in de regio voor (gastdiensten), was ik zes keer op een zondag in Assen bezig (Zin-in-Zondag en Witterzomer). De overige zondagen vrij en/of vakantie.
In de Kornoeljehof ga ik twee keer jaar voor, als er avondmaal wordt gevierd.
Het aantal vieringen in Vries is meer dan ik geacht word te vervullen binnen de 70%, maar dat is een eigen keuze. Het is fijn om in de eigen gemeente voor te gaan. Het is voor mij ook een belangrijke manier om zichtbaar te zijn en om contacten te onderhouden.

Het is goed om een paar bijzondere vieringen waar ik bij betrokken was, te noemen:
– de jaarlijkse dienst op het terrein van Visio in juni;
– de jaarlijkse openluchtdienst Biebels, Bomen, Bloazen, in augustus, die vanwege het weer helaas in de kerk gevierd moest worden, maar die desondanks zeer geslaagd was;
– de diaconale dienst in het kader van wereldvoedseldag in oktober, met aansluitend bedrijfsbezoek bij Jan Roelof Koops;
– de doopviering in oktober, waarin een moeder belijdenis deed en met haar twee kinderen werd gedoopt;
– de jaarlijkse dienst op de laatste zondag van het kerkelijk jaar in november, met veel gasten;
– de kerstnachtdienst met het Gospelkoor El Elohim;
– de verbintenisdienst in januari met nieuwe collega Esther de Vegt;
– de psalmendienst in februari, in het kader 500 Jaar Protestant, met Deo Cantemus;
– de diensten in de veertigdagentijd, met Ruud Bartlema, en met harpiste Regina Ederveen.
In de veertigdagentijd was gekozen voor een andere opstelling van de kerkzaal. De bedoeling was om een ingetogener sfeer te creëren, ook doordat de beamer in deze periode niet werd gebruikt. De reacties waren – uiteraard – wisselend. Ik heb verschillende, vooral praktische, bezwaren gehoord, maar eigenlijk niet of nauwelijks of het beoogde effect in de beleving ook werd herkend.
Wat daar wel aan bij draagt zijn de woensdagavondvespers die we ook dit jaar weer hebben gehouden. Een waardevolle vorm, mede door de inhoudelijke inbreng van gemeenteleden.

De opstelling van de beeldengroep Het laatste avondmaal onder de toren in deze periode, kreeg wel veel positieve reacties.
Dat gold ook voor de Jozefmantel die in het najaar daar hing en ook een paar keer in de dienst is gebruikt. Een prachtig kunstwerk, gemaakt door vele handen uit het dorp – een mooie vorm van samenwerking met Plaats de Wereld.

Teleurstellend was de geringe opkomst bij de oecumenische vesper in de Week van Gebed voor eenheid in januari. Het is geen traditie in ons dorp en het is de vraag of het dat zal worden.

Naast het voorgaan in de vieringen, maak ik deel uit van de ambtsgroep vieren, die een paar maal per jaar vergadert. Vanuit deze ambtsgroep ben ik betrokken geweest bij de instructieavond voor lectoren, en bij nader overleg met de diaconie over de viering van het avondmaal. De vereenvoudiging die we hebben doorgevoerd wordt positief ontvangen.

Pastoraat
Bezoekwerk behoort tot de kerntaken van de predikant. Door het vertrek van collega kerkelijk werker Jessica Nauta, heb ik in het najaar ook bezoeken gebracht in ‘haar’ wijk, waar dat nodig was.
In de afgelopen periode zijn er 160 bezoeken gedaan, meestal bij mensen thuis, maar daarnaast ook in ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen. Daarnaast heb ik ongeveer 10 keer mensen van buiten de kerkelijke gemeente bezocht, die om verschillende redenen contact met mij hebben gezocht. Meestal is dat eenmalig.

In de meeste gevallen is er een aanleiding voor een (huis)bezoek. Ik probeer dat zelf in de gaten te houden, of krijg signalen van mensen zelf, of via de pastorale organisatie. Pastoraal omzien naar elkaar blijft een kwestie van goed aanvoelen, en het is onvermijdelijk dat daarbij missers worden gemaakt, of verwachtingen worden beschaamd. Natuurlijk probeer je dat laatste zoveel als mogelijk te voorkomen.
Vaak ben ik donderdagochtend in het Ontmoetingshuis om even aan te schuiven bij het gezamenlijk koffiedrinken. Het is ook een gelegenheid om pastorale signalen op te vangen.

Vermeldenswaard is dat in het afgelopen seizoen Annette en ikzelf ook zijn bezocht door twee leden van de kerkenraad. Een huisbezoek dat op prijs wordt gesteld!

In het afgelopen jaar ben ik viermaal betrokken geweest bij het afscheid van een gemeentelid.
Eén keer konden we een huwelijksviering houden. Een tweede staat voor de zomer van 2017 gepland. De doopdienst werd al eerder vermeld.
Rondom deze bijzondere gelegenheden (casualia) zijn er de nodige bezoeken/gesprekken geweest.

Alle organisatorische zaken betreffende het pastoraat worden besproken in de ambtsgroep of het centraal overleg pastoraat (COP). Als voorzitter stel ik de agenda op en leid ik de vergaderingen.
In het afgelopen jaar zijn we o.a. bezig geweest met het Engelenproject, naar voorbeeld van andere gemeenten in den lande. In de periode van Advent werden mensen aan elkaar gekoppeld om een kleine attentie te brengen. Uiteindelijk zijn er ongeveer 35 matches tot stand gebracht. De reacties waren zeer positief, dus dat kunnen we nog wel een keer doen.
Daarnaast hebben we de jaarlijkse toerustingsavond voor de vrijwilligers in het pastoraat gehouden. Collega Walter Meijles uit Roden gaf ons op een speelse manier tips voor het beginnen en het voeren van een gesprek.

In de periode tussen Pasen en Pinksteren hebben we ontmoetingsbijeenkomsten georganiseerd, naar een eerder gebruikt model. Mensen kunnen vrij intekenen op een bijeenkomst, die op diverse locaties werden gehouden. Bedoeling is om op die manier ook mensen buiten de eigen wijk te leren kennen en om met elkaar inhoudelijk door te praten. Daarnaast waren deze bijeenkomsten ook bedoeld om nader kennis te maken met kerkelijk werker Esther de Vegt.
Er zijn zeven bijeenkomsten geweest, met in totaal ongeveer 60 deelnemers. Als thema hadden we gekozen voor de posters die bij de landelijke campagne Geloven doe je in de kerk? horen, en die elk een ander werkwoord noemen van wat ook in de kerk gebeurt (twijfelen, onthaasten, helpen, troosten enz.). De campagne is bedoeld om het beeld dat de kerk alleen is voor overtuigd gelovigen, bij te stellen. Of dat effect heeft, is niet duidelijk. Ondanks een brede uitnodiging, hebben er geen mensen van buiten de gemeente meegedaan.
In de Pinksterdienst wordt er inhoudelijk teruggeblikt op deze bijeenkomsten.

Leren
Als lid van de ambtsgroep Leren denk ik mee over mogelijke activiteiten in dit kader en neem ik ook een aantal voor mijn rekening. Een overzicht:
– op 4 juni organiseerde ik een excursie naar Gouda, waar de St. Janskerk met haar bijzondere ramen werd bezichtigd o.l.v. een gids. Hoofddoel was de expositie over Eramus in het naastgelegen museum Gouda. De groep bestond uit belangstellenden uit Assen en Vries e.o.;
– naar aanleiding van een spraakmakend artikel in Trouw was gemeentelid Frits de Lange gevraagd om zijn visie op de God na het theïsme te verduidelijken. Het werd een drukbezochte avond, met een interessante uitwisseling van gedachten, die ik mocht (in)leiden.
– in het najaar zijn er twee avonden gehouden naar aanleiding van de Jakob- en Jozeflezingen in die periode. Op de eerste heb ik zelf achtergrondinformatie gegeven. Daarnaast gaf Yvonne Westerhof uitleg over de Jozefmantel. De tweede avond werd ingevuld door collega Bart Elbers met bibliodrama. Daarnaast was er nog een lezing (in Assen) over de romancyclus Jozef van Thomas Mann. Voor de laatste was helaas geen belangstelling vanuit Vries.
– in januari heb ik drie avonden een gespreksgroep begeleid die delen van het boek De nacht van de biechtvader van Tomas Halik heeft gelezen en besproken. Het was een samengestelde groep met ook deelnemers van buiten Vries. Uit de reacties bleek dat men de gesprekken als waardevol heeft beleefd, en dat vond ik zelf ook!
– in maart had ik Ruud Bartlema gevraagd om in de dienst korte uitleg te geven bij de ooit door hem gemaakte beeldengroep. Aansluitend hield hij in het Ontmoetingshuis een interessante lezing voor belangstellenden.

– Vanuit de landelijke kerk was ik gevraagd om mee te doen in het provinciaal comité voor de estafette in het kader van 500 jaar Protestant. Concreet betekende dat de voorbereiding van twee bijeenkomsten. Eind januari waren we in IJhorst om het estafettestokje van Overijssel overhandigd te krijgen. In het kerkje op de grens, bij de Reest, ging het die middag om het godsbeeld van de Saksen en over de waarde van preken in de streektaal. Zondag 5 februari was de officiële provinciale bijeenkomst van Drenthe, in Rolde. Twee sprekers gingen in op het thema Protestantse spiritualiteit. Aansluitend was er een oecumenische gebedsviering waarin de Bachgroep Vries een cantate uitvoerde. Begin maart ging ik samen met collega Jan Fischer uit Emmen, met wie ik samen een en ander heb georganiseerd, naar Appingedam om op onze beurt het stokje over te dragen aan Groningen.
– In maart heb ik twee lezingen gegeven in het kader van 500 jaar Protestant. De eerste ging over de voorlopers van de Reformatie. De tweede over Luther’s reformatie en over de invloed van de hervormingsbeweging tot op heden. Het waren beide keren verrassend goed bezochte bijeenkomsten, ook door belangstellenden van buiten Vries. Mede dankzij de goede PR, die door een regionale werkgroep (500 jaar Na Luther) is georganiseerd, en waar ik zelf ook bij betrokken ben.

– Een beetje op het randje van werk en privé, is de Luther-Bach-reis die we van 28 april tot en met 5 mei hebben gehouden. Samen met Jan Fischer en met organist Euwe de Jong heb ik deze georganiseerd. Er deden enkele gemeenteleden uit Vries aan mee, daarom vermeld ik het hier. En natuurlijk ook, omdat we met een bus van Drenthe Tours gingen, het bedrijf van onze eigen Klaas Jan de Vries.

Naast deze activiteiten waar ik zelf een aandeel in had, was ik aanwezig bij een avond over Iconen, een avond over Pelgrimeren en deed ik mee aan het dauwtrappen op Hemelvaart.

Kerk in het dorp
– In juni was ik namens de protestantse gemeente bij de heropening van zwembad de Plons.
– Al eerder werd de BBB-openluchtdienst vermeld. Een belangrijk moment om Kerk in het dorp waar te maken. De reacties zijn altijd positief.
– Ook dit jaar hebben we een Kerstviering voor alle ouderen in het dorp georganiseerd in Café Onder de Linden. Een initiatief dat op prijs wordt gesteld en dit jaar meer bezoekers trok, ook door een betere afstemming met de vrouwenorganisatie Passage.
In deze periode ben ik ook aanwezig geweest bij de Kerstmiddag in de Kornoeljehof. Ik mocht de diverse kerstliederen aan elkaar praten, en kon de samenzang ondersteunen.
– met een beleidsmedewerker van Visio had ik op haar verzoek een gesprek. Inzet was de vraag wat de kerkelijke gemeente voor hun organisatie kan betekenen. Aanleiding was de dreigende stopzetting van de Bijbelkring, nota bene naar eigen zeggen de meest populaire kring voor bewoners. Men studeert intern nog verder, kreeg ik te horen. Dus we wachten maar af…

– Via een vaste (halve) pagina in de Vriezerpost hebben we iedere maand een mooi middel om ons in bredere kring te presenteren. Sinds januari zorg ik voor de inhoud van deze pagina, met dank aan Joke Gerds, die dit jarenlang heeft gedaan. Ik probeer met tekst en inhoud rekening te houden met de doelgroep. Of dat effect heeft kan ik nog niet zeggen.

In het algemeen is het goed om de PR kritisch te blijven evalueren. Organisatorisch is het allemaal goed geregeld. We hebben een mooi Kerkblad, maar hoe goed wordt het gelezen? Bereiken we er ook anderen mee, buiten de eigen kring?
Dezelfde vragen gelden voor de maandpagina in de Vriezerpost en voor onze website, waarvan de vormgeving m.i. aan een update toe is.
Wat doen we met Facebook, of met de lokale site Vries.nu? Benutten we die mogelijkheden voldoende?
In het eerste jaar hebben we een paar filmpjes gemaakt. Dat heeft geen vervolg gekregen. Zijn er andere manieren om beter te communiceren met onze omgeving? Wat verwachten buitenstaanders c.q. potentiële belangstellenden precies?
Veel vragen, die niet meteen beantwoord hoeven en kunnen worden, maar die misschien wel het denkproces richting kunnen geven? Ik gooi het graag in de groep….

– 10 en 11 juni wordt het Bonifatiusfestival gehouden. Een groots opgezet evenement dat al meer dan een jaar in voorbereiding is. Zelf ben ik daar volop bij betrokken.
Het is een activiteit in het kader van Tynaarlo Culturele gemeente van Drenthe. Regelmatig overleggen we met de werkgroep; daarnaast overleg met diverse gemeenteambtenaren; benaderen van sprekers en uitvoerenden; voorbereiden van de oecumenische viering enz. enz.
Via het museum Dorestad in Wijk bij Duurstede konden we een aantal informatiepanelen over Bonifatius in bruikleen krijgen. In mei zijn deze in de kerk opgesteld. In deze periode heb ik twee keer een schoolklas rondgeleid, van het Oelebred uit Tynaarlo en de Vijverstee uit Vries (helaas hebben andere basisscholen uit de vm. gemeente Vries, waaronder de Holtenhoek, niet gereageerd op de tweemaal verzonden uitnodiging).
Dankzij vele vrijwilligers kon de kerk al in de periode van de expositie opengesteld worden voor het publiek. Blijkens de reacties in het gastenboek en op het terras bij het café, wordt dat op prijs gesteld.

Naast bovengenoemde activiteiten waar ik zelf bij betrokken ben, is er meer te noemen als het gaat om het thema Kerk in het dorp. Op het gevaar af niet volledig te zijn, refereer ik aan diverse activiteiten van onze diaconie, o.a. de dag voor statushouders, maar ook aan de betrokkenheid bij de kinderspeldagen in de laatste week van de zomervakantie en natuurlijk het gevarieerde aanbod aan activiteiten in de kerk georganiseerd en gestimuleerd door de Activiteitencommissie.

Organisatie
Een deel van de predikantstijd gaat op aan organisatorische zaken, zoals deelname aan kerkenraads- en moderamenvergadering. Een enkele maal heb ik de kerkenraadsvergadering voorgezeten. Al gebeurde het dit seizoen ook dat ik in vergadering in Groningen een app-je kreeg of ik nog van plan was naar het moderamen te komen. Vergeten in de agenda te zetten. Het ging achteraf ook prima zonder mij, dus misschien moeten we dat vaker proberen….?
In de gemeentevergadering gaf ik een korte presentatie over Kerk 2025, een thema dat we eerder uitvoerig in de kerkenraad hadden besproken. Daarnaast de vergaderingen in diverse ambtsgroepen, hierboven genoemd. Er zijn een paar gesprekken geweest met potentiële kandidaten voor de kerkenraad, en om interne strubbelingen in een wijkteam op te lossen.
Eenmaal bezocht ik de classisvergadering toen deze in Vries vergaderde.
Verder lever ik uiteraard elke keer kopij aan voor het kerkblad De Brug.

In de werkgemeenschap van predikanten en kerkelijk werkers, ontmoeten we elkaar een paar maal per jaar. In september was ik afgevaardigd naar de verbintenisdienst van onze nieuwe collega in Roden en mocht ik hem kort toespreken.
Het thema regionale samenwerking is binnen de werkgemeenschap dit jaar niet of nauwelijks aan de orde geweest. Het blijkt toch moeilijk te zijn om daar, naast de aandacht die ieder heeft voor werk in eigen gemeente, stappen in te zetten, terwijl dat volgens mij op de middellange termijn wel nodig is.

Als predikant heb je ook bepaalde taken en verantwoordelijkheden voor het geheel van de landelijke kerkelijke organisatie. Bij mij drukt dat zich uit in het voorzitterschap van de Provinciale Raad van Kerken Groningen – Drenthe. Een bescheiden bestuurstaak. Dit jaar was ik betrokken bij de organisatie van onze studiebijeenkomst, in het kader van 500 Jaar Protestant (een avond met uitleg en zang, door dr. Evert Jonker, gehouden in Assen). Verder deed ik mee met de organisatie van de pelgrimage in het aardgaswingebied, en liep zelf mee op 7 mei van Groningen naar Bedum.
Daarnaast ben ik al jarenlang docent bij de cursus Theologische Vorming voor Gemeenteleden (TVG). In Groningen verzorg ik een aantal lesavonden Filosofie en Geloofsoriëntatie. In Assen enkele lesochtenden Ethiek. In Groningen ben ik gevraagd om in het bestuur mee te gaan doen. Daarnaast word ik soms gevraagd om elders een lezing te verzorgen, bv. dit jaar over de Reformatie.

Studie/Permanente Educatie
Een slimme predikant, leest iedere dag de krant.
Maar om op de hoogte te blijven, moet je wel wat meer lezen, dan alleen de krant.
Binnen de landelijke kerk zijn regelingen voor studieverlof, hoewel er nog steeds een grote mate van vrijheid is om dat zelf in te vullen. Een gelegenheid die ik graag aangrijp.

Als er iets interessants langskomt, teken ik daar op in. Ik vind dat dikwijls stimulerend. Je komt op nieuwe ideeën en je verbreedt je horizon.
Studie vindt vaak gericht plaats, met het oog op de preekvoorbereiding of leeractiviteiten. Dit seizoen heb ik me bijvoorbeeld weer eens verdiept in 500 jaar Reformatie. In maart en april heb ik twee dagen een postacademiale cursus over Johann Sebastian Bach gevolgd. We hoefden niet zelf muziek te maken, alleen maar te luisteren, dus dat was te doen.
Ook was ik twee keer bij een studiedag over Bonifatius, in Utrecht en in Wijk bij Duurstede.

Daarnaast bezocht ik
– het symposium Prediking als inwijding en toewijding te Amsterdam;
– een lezing over de Psalmenspiritualiteit van de kerkvaders, te Kampen;
– de studiedag over en met theoloog Peter Rollins te Amsterdam,
– de boekpresentatie Kwetsbare liefde (over kerk en Islam) in Ede,
– de presentatie van de glossy Mix, te Amsterdam.
Daarnaast een studieochtend van het Gronings Theologisch Werkgezelschap over Missionaire theologie in Groningen en een bijeenkomst van vakgenoten (homiletici) over het proefschrift Omgaan met de Bijbeltekst in de preek.

Naast dit alles lees ik diverse boeken als recensent voor de website NieuwWij.
Recensies die overigens ook op mijn eigen website worden geplaatst.
Via dat kanaal zijn ook mijn preken te lezen voor een breder publiek. Af en toe plaats ik ook blogberichten. Door middel van een FB-pagina die aan mijn site is gekoppeld, maak ik mijn volgers attent op nieuwe berichten.
Deze bescheiden aanwezigheid via de sociale media hoort mijns inziens bij een eigentijdse invulling van het predikantschap. Je verbaast je er soms over hoe via de wonderlijke wereld van het Internet berichten op allerlei plaatsen terecht komen…

Ten slotte,
Een opsomming zoals in dit werkverslag, dreigt altijd wat feitelijk en dor over te komen. Maar achter alles wat genoemd is, gaan gesprekken en ontmoetingen schuil, met een grote verscheidenheid aan mensen in een even grote verscheidenheid aan situaties en omstandigheden. Dát alles met elkaar, maakt het beroep van predikant zo mooi en zo bijzonder. Ik vind het fijn om te merken dat velen mijn werk waarderen. Het is goed om te ervaren dat je het vertrouwen van mensen hebt, want dat heeft iedereen nodig, maar een predikant zeker.

Terugkijkend is er veel om dankbaar voor te zijn en vooruitkijkend is er veel om je voor in te zetten, samen met velen die zich betrokken voelen bij onze kerkelijke gemeenschap.
Dat doe ik zelf met volle overtuiging en geïnspireerd door wat zo eenvoudig en trefzeker wordt verwoord in een mooi lied dat ik graag (laat) zing(en):

Gaven schonk Hij vele, één is de Geest, Geest van Jezus Christus, en:
Leden zijn er vele, één is zijn kerk, wij zijn één in Christus

Bert Altena / 30 mei 2017