Overdenking

Van het donker naar het licht (Paaswake)

De rituelen en de liturgie van de Paaswake hebben oude wortels.
Ze gaan terug tot de vroegste christelijke gemeenschap.

In de paasnacht werden de nieuwe dopelingen toegelaten tot de gemeenschap. Ze belijden hun geloof, ze worden gedoopt, na een veertig daagse voorbereiding.

De lezingen in de Paasnacht zijn daarop gericht.
Ze vertellen het grote verhaal van waar het allemaal begonnen is: bij de uittocht uit Egypte; via de profetische belofte van terugkeer uit de ballingschap, waar ook de Psalm van spreekt.
Verhalen uit Tenach, zoals ons eerste testament door de Joden zelf wordt genoemd. Thora, profeten en geschriften.

We lezen in de Paasnacht ons eigen leven terug in de Schriften.
We lezen naar het licht van Pasen toe.

En ook wij belijden in deze nacht ons geloof.
We gedenken onze eigen doop, of als je niet gedoopt bent, je eigen weg van en naar geloof.
We stemmen in met de woorden die ons vanuit de traditie worden aangeraakt, het christelijk geloof op noemer gebracht.

Ik wil het niet teveel uitleggen. Het meeste weet u al, en dan daarbij, te veel uitleg kan ook doodslaan.
De kracht van  het ritueel is nu juist dat het een eigen zeggingskracht heeft. Die ontdek je pas als je het ondergaat.

Een ding wil ik belichten, een soort verbindend element in de liturgie.

We vieren de Paasnacht vanuit het donker naar het licht.
Dat is de beweging van Pasen, de beweging van het leven.

Als God de hemel en de aarde schept, dan staat er dat er duisternis lag over de oervloed.
In die duisternis klinkt het eerste scheppingswoord: Laat er licht zijn, en er was licht.

Als het volk Israël, dat als slavenvolk in Egypte gevangen zit, wordt bevrijd, worden in de nacht de Egyptenaren geslagen met de laatste plaag, en staan de Israëlieten nog diezelfde nacht op, om weg te trekken uit het diensthuis.

Van het donker naar het licht.

Het is een symboliek die in tal van verhalen terugkeert.

Jezus zelf wordt geboren in de nacht. Het licht van de hemel overstraalt de herders: Vandaag is jullie redder geboren, de messias.
In het duister van de wereld is een groot licht gaan schijnen.

En nu, nu het licht lijkt gedoofd; nu het kruis als een sinister teken daar staat, alsof het zeggen wil: in deze wereld lopen alle goede bedoelingen dood; in deze wereld heersen donker en dood – in deze nacht waken we en bidden we en begroeten we het licht van de morgen, het licht van de opstanding, het licht van de eerste dag.

Op de eerste dag van de week gingen de vrouwen vroeg in de ochtend, vlak na zonsopgang, naar het graf. Ze stappen uit het donker van hun leven, van hun verdriet, van hun ontreddering tot hun verrassing (en ook tot hun schrik!) in het licht.

Die reactie van de vrouwen, hun angst en schrik, zegt misschien wel veel.
Vrome uitleggers waren er verlegen mee. Er is zelfs een alternatief slot aan het evangelie geschreven, omdat men eigenlijk vond dat dit niet de laatste woorden konden zijn.

Maar zit er niet een diepe levensles in?
We zijn vaak banger voor het licht dan voor het donker.

Pasen begint hier, telkens weer, ook voor ons.
Met het licht dat de duisternis verdrijft. De duisternis in deze wereld, en in ons eigen leven.

Martin Luther King zei ooit:
Duisternis kan geen duisternis verdrijven, enkel het licht is daartoe in staat. Haat kan geen haat verdrijven, enkel de liefde is daartoe in staat.

Daarom verzaken wij aan het kwade en verzetten we ons tegen alle dodelijke machten en werpen we ieder slavenjuk af.
Daarom wijden we ons aan het licht en aan het evangelie van Pasen.

Previous Post Next Post

No Comments

Leave a Reply