Overdenking

Stad van gerechtigheid en Huis van gebed

In diverse kranten en tijdschriften wordt in deze dagen aandacht besteed aan de Berlijnse muur. Het is 30 jaar geleden dat deze letterlijk en figuurlijk viel. De jongeren onder ons weten het alleen maar uit de geschiedenisles. Maar er liep door wat nu weer de Duitse hoofdstad is, een muur, die het westelijke en het oostelijk deel van de stad scheidde. De muur zat potdicht. Met name om te verhinderen dat Oostduitsers hun communistische heilsstaat zouden ontvluchten, richting het vrije Westen.

Themaviering stadspredikant – installatie diaconaal werker
Gelezen gedeelten volgens rooster: Jesaja 1: 18 – 26 en Luc. 19: 41 – 48

Vandaag de dag zijn er andere muren, in andere steden en landen. Zoals de befaamde muur van president Trump (DIA 2), op de grens tussen de VS en Mexico, en natuurlijk over de muur die de staat Israël heeft opgetrokken om de Palestijnse gebieden heen. Dwars door Jeruzalem (DIA 3).

Nu ga ik mijn vingers niet branden aan de politieke situatie in Israël en Palestina.
Maar dat je niet vrolijk wordt, als je de foto’s van die muur ziet en de getuigenissen van de Palestijnen, die dagelijks met de realiteit van de muur te maken hebben, is een understatement. Wie zou daar niet om treuren? Dat het nodig is, of, dat mensen het nodig blijken te vinden, om muren te bouwen in plaats van bruggen…

Er zijn fysieke muren. Hard als steen, waar je letterlijk stuk kunt lopen.
Er zijn allerlei andere muren, die mensen optrekken, grenzen, afperkingen, onderscheidingen, oordelen. Er is zoveel wat tussen mensen in kan komen staan.

Eén van de grote uitdagingen van onze tijd en van deze generatie is, om de gemeenschappelijke band tussen mensen te bevorderen. We staan wereldwijd voor grote uitdagingen, die we alleen gezamenlijk aan kunnen pakken.

We gaan vandaag die wereldproblemen niet oplossen.
Het begint toch altijd dicht bij je zelf, in je eigen omgeving, daar waar je woont, leeft en werkt, laten we zeggen onze wijk, onze stad, onze eigen samenleving. Onze uitdaging is om daar de onderlinge verbondenheid te voeden en te versterken. Om van de twee woorden samen-leving één te maken.

Mensen zijn sociale wezens. We leven in groepsverband. Maar we hebben ook de neiging om de eigen groep scherp af te schermen van andere groepen. En dan kan het gaan om allerlei typerende groepskenmerken: sociale status, geloof, taal en dialect, ras en kleur, politieke overtuiging, of andere voorkeuren. Het is wel zo comfortabel, als je omgaat met mensen die er net zo uitzien als jij, en er ongeveer dezelfde ideeën en gedragingen op na houden?

Waarom ontstaan er muren, zoals ooit die in Berlijn en zoals nu bijvoorbeeld in Jeruzalem?
Waarom scheiden mensen zich van elkaar af, komen ze vijandig tegenover elkaar te staan? Het begon al bij Kaïn en Abel…
Waarom sluiten mensen zich steeds meer op in hun eigen bubbel, zoals dat tegenwoordig heet; nemen alleen informatie tot zich die hun eigen overtuiging bevestigt en hun eigen voorkeur voedt?

Vaak is het angst. Angst voor het onbekende, voor het vreemde, voor het onverwachte. En het kwalijke is dat politici soms die angst alleen maar voeden.

Vorig weekend hadden we in Vries, waar ik naast mijn stadspredikantschap van Assen, dominee van de dorpskerk ben, twee buitenlandse gasten op bezoek, Cynthia uit Myanmar en Sharjeel uit Pakistan (DIA 4). Beiden studeren in hun land theologie, ze doen mee aan een uitwisselingsprogramma van de Vrije Universiteit met een grotere groep internationale studenten. In de weekenden zijn ze beschikbaar om kerkelijke gemeenten te bezoeken.
Dat zijn altijd indrukwekkende ontmoetingen. Je hoort verhalen van christenen die vol overtuiging hun geloof beleven en uitdragen, in zoveel moeilijker omstandigheden dan wij in het toch wel verwende Westen.
Sharjeel bv. vertelde dat ze in Pakistan alleen naar de kerk kunnen, als er security is geregeld. Daar zorgt de overheid voor. Iedereen wordt eerst gefouilleerd – body scan – voordat ze het terrein op mogen waar de kerk staat. Alles om te voorkomen dat er bomaanslagen worden gepleegd, wat inderdaad soms gebeurt. Met Pasen en Kerst, dubbele bewaking.
Maar hij vertelde ook dat de militante Islam, die verantwoordelijk is voor het geweld, slechts een zeer klein percentage van de moslims betreft. De meerderheid van de gewone bevolking staat op goede voet met elkaar, met respect voor ieders religie.
Cynthia vertelde dat in haar land, Myanmar, het vroegere Birma, het boeddhisme de belangrijkste godsdienst is, maar dat er ruimte voor christenen is om hun geloof te uiten. Wel moeten ze overal toestemming voor vragen bij de overheid. Vaak wordt juist door politici en in haar land, de militairen, het vuurtje van de godsdiensttwist aangewakkerd, om de gewone mensen en de verschillende bevolkingsgroepen, tegen elkaar uit te spelen.

Dat zijn maar twee verhalen. Misschien moet je voorzichtig zijn met al te stellige conclusies. Maar het lijkt erop, dat de meeste gewone mensen, waar ook ter wereld, niet zoveel moeite hebben om vreedzaam samen te leven. Zo gaat het toch ook bij jou in de straat? Bij ons in de buurt?
Wie wil er nu oorlog en strijd? Vaak zijn het andere krachten door wie mensen zich laten opjutten. Is dat met alle verschil ook niet herkenbaar in onze eigen situatie?

Van de grote wereld, naar onze eigen situatie.
Kerk zijn in Assen, geloofsgemeenschap in eigen wijk, in eigen buurt en straat. Zo concreet is het toch?
We delen met elkaar de verlegenheid en niemand heeft de antwoorden in pacht.
Wat we wel met elkaar in Assen proberen te doen, is om op het niveau van de stad samenwerking te zoeken en verbindingen te leggen. Juist met het oog op die samen-leving. Met oog voor wat er speelt in onze eigen context, in onze eigen situatie.
Het heeft ook te maken met een manier van kijken. De kerk kan niet geloofwaardig kerk zijn, is mijn diepste overtuiging, als ze de blik naar binnen gericht houdt. Als ze alleen druk bezig is met zichzelf, met de eigen organisatie, met overleven bij teruglopend tij.

Daarom zoiets als de functie van stadspredikant. Dat is iets anders dan een wijk-predikant, maar misschien ook wel een andere manier van kijken en bezig zijn. Minder binnenkerkelijk?
Daarom ook een functionaris als de diaconaal kerkelijk werker, – die ons helpt om te helpen – aangesteld om het diaconale werk in breder verband, tussen wijken, op het niveau van de stad, met allerlei andere kerkelijke of niet-kerkelijke partners, te stimuleren.
Niet, om zo nodig de kerk te redden – de kerk verandert en dat zal blijven – maar vooral omdat het voortkomt uit het hart van waarom we überhaupt kerk-zijn in deze wereld. Om een getuigenis te zijn van de liefde van God voor alle mensen en voor heel zijn schepping. God immers is het, die geen onderscheid maakt, die geen muren opricht en geen grenzen trekt. Die grensoverschrijdende liefde, daar is Jezus de belichaming van.

Jezus huilt om het lot van de stad Jeruzalem.
Als een profeet voorziet hij de nabije toekomst van de stad, die verwoest zal worden door de Romeinen, waarna het Joodse volk voor eeuwen verdreven zal worden uit het land en uit de stad van de vrede (Jeru -sjalaim). Misschien was dat al een feit op het moment dat Lucas zijn evangelie schreef, waardoor achteraf de woorden van Jezus hun inkleuring kregen, maar dat is niet zo belangrijk. Wat tekenend is, dat na deze geladen woorden, Jezus de tempel binnengaat en daar zijn statement maakt. Waar commercie en winstbejag, waar de wetten van ander machten als economie en politiek de godsdienst verdringen, daar is een grens overschreden die uiteindelijk onheil betekent voor mensen. Immers, Mijn huis moet een huis van gebed zijn…

Het is als een echo van de woorden van een ander Joodse profeet, Jesaja, die in zijn tijd, acht eeuwen voor Jezus, zijn waarschuwende woorden tot Jeruzalem en haar inwoners richtte. Er is veel mis, ook al in die tijd. “Waar eens recht heerste en gerechtigheid woonde / daar huizen nu moordenaars… en: “Je vorsten zijn schurken, ze houden het met dieven / ze denken alleen aan geschenken en steekpenningen / wezen bieden ze geen bescherming / het lot van weduwen laat hen koud”.

Striemende woorden. Profeten hoef je niet te bestellen om de sfeer te verhogen… Maar, ze leggen de vinger op de zere plek.

Jeruzalem, symbool voor de stad der steden, voorbeeld, ideaaltype, van hoe het zijn zal in de wereld die God voor ogen heeft, het Jeruzalem dat neerdaalt van de hemel en hier op aarde vaste grond vindt, dat Jeruzalem is een stad van gerechtigheid, is een huis van gebed. In die toekomst geloven wij.

Laten wij in onze stad, in onze tijd en in onze context, die droom voor ogen houden, ons daardoor laten leiden en inspireren, en zo de komst van het Koninkrijk verhaasten.
God heeft het ons zelf beloofd…

AMEN

Previous Post Next Post

No Comments

Leave a Reply