Er is een kinderlied waarvan de tekst geschreven is door Hanna Lam.
Het is een lied dat we veel gezongen hebben bij doopvieringen. Misschien kent u het:
Jij hebt een naam, jij hebt een naam / daar kom je zelf in voor,
een naam die met jou mee zal gaan / je hele leven door.
Dat liedje schoot me weer te binnen bij de voorbereiding op deze viering.
Vanwege dat woord, het begrip ‘naam’, dat vandaag zo in het middelpunt staat.
Velen van u zijn gekomen, omdat vandaag hier de naam van uw vader, uw moeder, uw geliefde nog eenmaal plechtig wordt genoemd in de kerk. De naam die zoveel zegt, waarin zoveel ligt besloten, aan herinneringen, aan een leven lang, ervaringen, emoties. Die ene naam die zoveel oproept.
De naam verbindt ons met elkaar. Familie namen. Als je vernoemd bent, misschien wel. Namen die je dierbaar zijn geworden.
In dat kinderlied komt dat ook tot uitdrukking, want één van de coupletjes gaat zo:
Jij bent een naam voor iedereen / die dicht bij jou wil staan,
en samen ben je niet alleen / zo kun je verder gaan.
Eigenlijk klinkt dat heel toepasselijk bij wat we vandaag hier doen, vindt u ook niet. Daarom moest ik aan dat liedje denken.
Maar het komt ook door de lezing uit het boek Openbaring die we zojuist gehoord hebben. Daarin is ook sprake van de naam. ‘U hebt mijn naam niet verloochend’ horen we. En even later staat er: ‘Wie overwint (…) Ik zal op hem de naam schrijven van mijn God en van de stad van mijn God (…) en ook mijn eigen nieuwe naam’.
Dat klinkt nogal raadselachtig. In ieder geval lijkt de naam iets belangrijks te zijn.
Dat een naam belangrijk is, dat voelen we allemaal. Niet alleen als het vandaag gaat over die ene naam die genoemd wordt. Het geldt ook voor ons zelf. Iedereen koestert zijn eigen naam.
Het is vervelend als iemand je naam verkeerd uitspreekt of spelt. Het is nog ergerlijker als er naamgrapjes worden gemaakt. Sommige namen geven daar aanleiding toe, en als je de pech hebt zo’n naam te dragen…
Toen ik een kwajongen was, en wij ons verveelden, gingen we met een paar dubbeltjes in de hand naar een telefooncel, zochten in het telefoonboek een rare naam op en dan gingen we die mensen bellen. Ik herinner me de familie Merks. Wij bellen: is Eddy ook thuis?
Kun je nagaan hoe lang dat geleden is – of hoe oud ik ben –
De meeste mensen zijn trots op hun naam. Die heb je niet zomaar. Daar zit soms een heel verhaal achter. Natuurlijk bestaat het omgekeerde ook. Mensen die een hekel aan hun naam hebben, om wat voor reden dan ook. Die hun naam veranderen, omdat ze het helemaal anders willen doen in hun leven. Namen met een negatieve klank of associatie, bedenk het maar.
Een naam is nooit iets willekeurigs.
Een naam, daar kom je zelf in voor – die met jou mee zal gaan, je hele leven door.
Zo belangrijk en veelzeggende onze naam voor onszelf is, met alles wat daarin meekomt, zo belangrijk zijn namen in de Bijbel ook.
Namen hebben vaak een betekenis, die tegelijk iets onthult van de betreffende persoon. Er zijn mensen die een nieuwe naam krijgen. Jakob wordt Israël, hij die geworsteld heeft met God. Om maar het bekendste voorbeeld te noemen.
De naam is in de leefwereld van de Bijbel zo belangrijk dat God zelf zich zo laat noemen. Dat zeggen de vrome Joden nog steeds: ha sjem, de Naam, daarmee wordt God aangeduid, omdat ze de godsnaam uit eerbied niet uit mogen spreken.
Er is een ander bekend verhaal uit de Bijbel, waarin de profeet Mozes Gods stem hoort vanuit een brandende doornstruik. God geeft hem de opdracht om naar Egypte terug te gaan, om het volk van de Israëlieten dat daarin slavernij leeft, uit te leiden. Mozes moet naar de farao gaan in de naam van God.
‘Maar als de Israëlieten vragen wat de naam is van die God in wiens opdracht ik kom, wat moet ik dan zeggen’, vraagt Mozes. Dan antwoordt de stem uit het vuur: “Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de Israëlieten., IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u gestuurd (…) de God van uw voorouders, de God van Abraham, de God van Isaak, de God van Jakob” (Ex. 3: 10 – 15).
Het is één van de sleutelverhalen in de Bijbel, omdat hier het geheim van de Godsnaam wordt onthuld en tegelijk mysterieus blijft. De God die heet: ik zal er zijn. Ik zal er zijn voor jou. Ik ben die ik ben, of ik ben die ik zijn zal, of gewoon: Ik ben, de Eeuwige, de aanwezige.
God die niet in één naam of begrip te vangen is, maar waarvan de kern is – nabijheid, als belofte. IK ZAL ER ZIJN
Het geheim van het geloof is nu, dat deze God – Ik zal er zijn – en onze menselijke namen samen klinken.
God verbindt zich met mensen, in liefde, in trouw. Hij (of zij, zo u wilt), God maakt naam onder de mensen. Zo kun je het ook zeggen. Gods naam krijgt in en door mensen gestalte. Ik zal er zijn voor jou. Samen ben je niet alleen, zo kun je verder gaan.
Het gebeurt niet zo vaak in een mensenleven dat je naam voluit en hardop wordt uitgesproken in de gewijde ruimte van de kerk. Voor de meesten geldt dat dit gebeurt aan het begin – bij de doop – en aan het einde van je leven, zoals hier vandaag. Daarom gebruiken we ook bewust, die volledige, doopnamen.
En als je naam hier wordt uitgesproken, dan altijd in verbinding met die naam van God, Vader, Zoon en heilige Geest. Zo word je gedoopt. Zo word je uitgeleide gedaan.
Daarom, alles wat in die namen die hier vandaag hardop worden uitgespreken voor u, voor jou, vandaag doorklinkt, in die ene naam waarvoor je hier gekomen bent misschien, maar ook in je eigen naam, voor al die namen geldt wat ten slotte ook in die eenvoudige maar sprekende tekst van Hanna Lam wordt verwoord:
Jij hebt een naam met een verhaal / dat uitgeschreven wordt
al gaandeweg in mensentaal / dicht bij de naam van God.
Dat laatste is een belofte. Het is een bron van troost.
De namen van die wij noemen, noemen wij ‘dicht bij de naam van God’.
Moge het zo zijn, AMEN
No Comments