Israëlzondag

Aanstaande zondag de eerste van oktober is het Israëlzondag.
Net zoals veel collega’s worstel ik met de juiste toon.

Voor wat de preek betreft, maak ik gebruik van een eerder geschreven overdenking over de landbelofte. Het is belangrijk om dergelijke bijbelse noties tegen het licht te houden, omdat ze een belangrijke rol spelen in het kerkelijk denken en spreken over Israël.

Zoals ik wel vaker doe, zal ik voor de Dienst van de Schriften, kort een inleiding op de viering geven. Mijn poging om het allemaal in het juiste perspectief te plaatsen:

Kort na de oorlog heeft de kerk een jaarlijkse Israëlzondag ingesteld. Op de eerste zondag van oktober, in de tijd van de grote feesten in het Jodendom, Nieuwjaar, Grote Verzoendag en het Loofhuttenfeest.
De instelling van een aparte Israëlzondag was natuurlijk ook een reactie op de oorlog. Men realiseerde zich dat de moord op de Joden kon gebeuren in een antisemitisch klimaat waar de kerken met hun eeuwenlange anti-joodse opvattingen aan hebben bijgedragen. Daarom is het belangrijk te beseffen, dat het christendom onlosmakelijk met het jodendom is verbonden. De kerk komt daaruit voort. Jezus was een Jood. Het nieuwe testament is onbegrijpelijk zonder kennis van het oude, de joodse geschriften, en zo voort.
Maar wat kort na de oorlog logisch leek, is nu voor veel gelovigen problematisch geworden. Dat heeft vooral te maken met de benaming: Israëlzondag, of Kerk en Israël. Want bij ‘Israël’ denken wij vandaag allereerst aan de staat Israël, en aan de politiek. En dan voelen we er ons op zijn zachtst gezegd wat verlegen mee.
De naam Israëlzondag wekt het misverstand dat de kerk een bijzondere relatie zou hebben met Israël als staat. Dat is niet zo en dat is nooit zo geweest. Het gaat om onze band met het Jodendom, met het geloof van Israël.
Daarom pleiten sommigen er voor, zoals onlangs nog de voorzitter van het Overlegorgaan Joden en Christenen (OJEC), om de naam van deze zondag te wijzigen in: Kerk en Jodendom; of: Zondag van Kerk en Synagoge.
Hoe we deze zondag ook noemen, het is belangrijk het onderscheid goed voor ogen te houden.
Wij gedenken vandaag onze blijvende verbondenheid met het geloof van Israël, met het volk van het verbond, door wie wij ook God hebben leren kennen als de Heer van deze wereld, de God die de bevrijding zoekt van heel zijn schepping en van al zijn volkeren.