Er zijn genoeg redenen om Kerst dit jaar maar over te slaan.
Op de kerstmarkt in Assen vorige week sprak ik een vrouw, die kort geleden weduwe is geworden. Ze wilde er graag over praten, dat is goed natuurlijk. Ze zei dat ze dit jaar de kerstspullen maar op zolder liet staan, ze had er geen zin in…
Diezelfde week haalde ik een man op die in een dorpje even verderop bij ons woont, om samen naar een lezing te gaan. Op de terugweg zei hij dat hij, alleen wonend, zonder naaste familie, best wel tegen de feestdagen op zag. Ieder jaar eigenlijk, zei hij er achteraan.
En toen ik onlangs op een feestelijke Kerstavond was, waar een harmonieorkest vrolijke kerstmuziek speelde, zei iemand tegen mij dat ze het zo moeilijk vond om dat te rijmen. ‘Hoe bedoel je?’ Nou, als je ziet wat er nu allemaal gebeurt daar in Israël, die oorlog en zo, hoe kunnen wij dan van die vrolijke liedjes zingen.
Tja, er zijn genoeg redenen om geen kerst te vieren.
In de krant las ik, om bij dat laatste aan te sluiten, over het verdriet, de onmachtige woede van Nederlandse Palestijnse christenen, die eigenlijk ook geen Kerst willen vieren, omdat er dit jaar in hun eigen Betlehem geen gasten ontvangen kunnen worden vanwege de oorlog,. En zo is er meer. Veel meer. Ieder jaar eigenlijk.
Maar goed, wij zijn vanavond wél naar de kerk gekomen. Om Kerst te vieren. En begrijp me goed, daar hebt u goed aan gedaan. ’t Zou wat zijn om met Kerst niet naar de kerk te gaan…?! Daar heb je door het jaar heen nog genoeg andere gelegenheden voor, toch?
Goed dat u er bent. Goed dat wij er zijn. Zeker.
Want ook al zijn er genoeg redenen om Kerst over te slaan, of om er kritisch over te zijn, er zijn altijd meer redenen om het wél te vieren. Toch?
Nou nee, er is denk ik goedbeschouwd maar één reden om het wel te vieren. Ieder jaar eigenlijk. Maar één.
En die ene reden staat midden in het Kerstevangelie opgetekend.
Er is maar één goede reden, en die wordt ons vanuit de hemel, vanuit Gods werkelijkheid, meegedeeld:
Vandaag is in de stad van David jullie redder geboren.
In die ene reden, dat ene zinnetje zit – goedbeschouwd – het hele kerstevangelie opgesloten. Drie dingen wil ik daarover zeggen, lekker klassiek – maar dat u ook weet, als ik straks bij het tweede ben, dat het niet al te lang meer duurt…
Het eerste is, jullie redder. Dit kind is gekomen om ons te redden. Te bevrijden. Zalig te maken, in de oude taal van de kerk en de bijbel en van sommige kerstliedjes.
Mensen kijken in de wereld om zich heen, wie kan ons redden? Wie kan onze problemen oplossen, wie kan er vrede brengen? De redding komt van dit kind, Jezus, die natuurlijk later zijn leven zal leiden en ons de weg zal wijzen en zelf het voorbeeld geeft, dat de echte redding komt van liefde en genegenheid, niet van geweld en haat. De redding komt van dit kind, dat in zijn kwetsbaarheid en kleinheid zegt, dat je het in het leven niet van brute macht moet hebben, verbaal of fysiek of op de slagvelden van deze wereld, maar dat vrede begint waar je je overgeeft aan de zachte krachten.
Daarom en om zoveel meer, is Hij de redder. Echte bevrijding die levend makend is, in een wereld die lijkt te worden geregeerd door de dood en alle dodende en kwade machten.
Dat is één.
Hij is vandaag geboren.
De vertaling laat dat voorop gaan en daar de nadruk op vallen. Dat is bijbels gedacht. Heden is u de Heiland geboren. Ook dat is belangrijk om altijd weer te benadrukken.
We vieren met Kerst geen historisch feit. Ooit is in een stal in een land ver weg het Christuskind geboren. Nee. Geen historisch feit, maar een actueel gebeuren. Vandaag wordt hij geboren. En iedere nieuwe dag weer.
Dat is het eeuwige heden van de bijbelse verkondiging.
Geloven gaat niet over vroeger. We behandelen hier niet de bijbelse geschiedenis. In de kerk en in het geloof gaat het, net als in het leven, altijd over het hier en nu, over het heden van Gods genade, over het nu waarin wij het waar moeten maken, over het hier, waar we maar wonen, werken, liefhebben, waar het gestalte moet krijgen.
Vandaag is voor ons de redder geboren!
En het derde dat ik in dat ene evangelievers naar voren wil halen is: voor ons. Voor jou is Hij gekomen. Letterlijk staat dat voorop, U is heden de heiland geboren.
Hij wordt geboren voor ons, dat is het geluk dat ons vanuit de hemel in de schoot wordt geworpen, of, nou ja, eerst bij Maria dan. Maar u begrijpt het wel.
De herders hadden het ook meteen door.
En toen ze de boodschap van de engel hadden gehoord, en ook nog even braaf hadden gewacht tot het engelenkoor was uitgezongen, gingen ze op een draf op weg, naar Betlehem, achter de muur, voorbij de grenswachten bij de checkpoints, om daar het kind met zijn ouders te vinden. Wat een geluk.
Dat is het laatste wat ik er nog over wil zeggen.
Je kunt op allerlei manieren naar dit oeroude verhaal kijken. Zeg niet dat het overbekend is, want als je goed kijkt en je verbeelding gebruikt, zit er altijd weer iets te ontdekken in.
Zo valt op hoeveel beweging er eigenlijk plaats vindt.
Jozef en Maria die op weg moeten, natuurlijk. Maar ook de herders, die in de nacht die wonderlijke boodschap krijgen, en dan op weg gaan, op zoek naar het kind.
En diezelfde herders, het wordt op het einde verteld, die ook weer daarvandaan gaan. Ze gaan terug, ‘terwijl ze God loofden en prezen’ en met die lofzang op de lippen en met die zalige Kerstglimlach op hun mond, keerden ze terug en vertelden aan ieder die ze tegenkwamen het goede nieuws. Als de eerste evangelisten. Ook dat is belangrijk.
Als er geen engelen waren geweest, hadden de herders van niks geweten. Als er geen herders naar de stal waren gegaan, om het met eigen ogen te zien, en als ze daarna het goede nieuws niet hadden verteld, dan had niemand het geweten.
Als er geen mensen zijn om de boodschap van vrede en licht door te geven, dan zou de wereld in het duister blijven liggen.
Dus, sla Kerst alsjeblieft niet over, sla het leven niet over.
Maar ga mee, ga mee in die wereldwijde beweging van mensen van goede wil, die het licht vieren in de duisternis, in de duistere wereld, in donkere tijden.
Ga mee, en sluit je aan, vandaag.
Ieder jaar eigenlijk!
AMEN
Lees hier de Kerstpreek van collega Munther Isaac (vert. Janneke Stegeman)
No Comments