De oorlog tussen Hamas en Israël houdt wereldwijd de gemoederen bezig. Het conflict verdeelt ook mensen in ons land. Dat merk je in de politiek en bij de verschillende demonstraties en bijeenkomsten die op diverse plaatsen gehouden worden.
Lange tijd was de steun voor Israël in ons land, zoals in de hele westerse wereld, vanzelfsprekend. Zeker in kerkelijke kringen. Maar steeds luider wordt de stem die opkomt voor het recht van de Palestijnen.
Het conflict in Israël/Palestina heeft al een lange voorgeschiedenis en is beladen met religieuze motieven. Het conflict lijkt onoplosbaar te zijn. Een gevoel dat in deze weken alleen maar sterker is geworden. Het is een conflict waarin de tegenstanders scherp tegenover elkaar zijn komen te staan. Een kloof die onoverbrugbaar lijkt.
Dit voorjaar was ik bij de presentatie van het boek De andere kant van de muur, geschreven door een Palestijnse collega, Munther Isaac. Hij is voorganger van de lutherse kerk in Betlehem, zijn geboortestad, en behoort tot de kleine minderheid van Palestijnse christenen. Hij leeft met zijn gezin en zijn gemeenteleden in bezet gebied, ze ondervinden dagelijks de gevolgen van onderdrukking en worden regelmatig geconfronteerd met het geweld dat daardoor wordt veroorzaakt. Maar hij weigert mee te gaan in de retoriek van geweld en haat. Als christen en volgeling van Jezus, net als hij geboren in Betlehem (!), zoekt hij een andere weg. Wat betekent het om de ‘naaste lief te hebben’ als je zelf moet leven in de schaduw van een muur die gebouwd is om jou te scheiden van de ander?
“Muren kunnen geen vrede brengen”, schrijft Munther Isaac. “Muren verspreiden angst en bepalen hoe we ‘de ander’ waarnemen. Ze verhinderen gewone mensen van beide kanten elkaar te ontmoeten. Scheiding en verdeeldheid lossen echter niets op.” Hij vervolgt: “Jezus zegt: “Heb je vijanden lief en bid voor hen die jullie vervolgen, want zo zijn jullie kinderen van jullie Vader in de hemel”(Matteüs 4: 44-45). Verzet tegen onrecht is een recht en een plicht voor de christen, maar dit verzet moet gebeuren binnen het raam van de liefde. Het christelijk antwoord op onrecht is niet wraak en ook niet neutraliteit. Je kunt er voor kiezen het beeld van God te zien, ook in je vijand. Het beëindigen van de bezetting is geen doel in zichzelf. Het doel is verzoening.”
Het is een indrukwekkende ervaring om het boek van Isaac te lezen. Hier klinkt een stem die het verhaal van de voor ons vaak ‘andere’ kant vertelt. Een perspectief dat voor veel mensen nieuw zal zijn. Tegelijk blijft het niet steken in de constatering dat de situatie ‘ingewikkeld is’ of dat het allemaal ‘gevoelig ligt’, zoals je hier nog wel eens hoort. Waarna we onze toevlucht nemen tot een soort halfslachtige tussenpositie. Dat is een luxe die men zich daar niet kan veroorloven.
Kiezen voor verzet tegen onrecht hoeft echter niet te betekenen dat je veroordeeld bent tot de weg van tegengeweld. Vrede komt niet gewapenderhand tot stand, maar ontstaat daar waar muren worden afgebroken, letterlijke muren en figuurlijke muren, waar contact ontstaat, ontmoeting plaatsvindt, ruimte is voor het verhaal van de ander. Hoe ver dat momenteel ook weg lijkt en hoe onrealistisch dat misschien klinkt in het licht van de huidige gebeurtenissen, er is geen alternatief.
We zullen de weg naar elkaar, naar de ander, open moeten houden of als die geblokkeerd is, opnieuw moeten gaan zoeken.
Steeds weer.
No Comments