In de jaren negentig was bisschop Desmond Tutu voorzitter van de Waarheids en Verzoeningscommissie, die in Zuid-Afrika was ingesteld om in het reine te komen met het apartheidsverleden. Talloze mensen, slachtoffers maar ook daders, kregen gelegenheid om hun verhaal te doen. Het heeft voor velen helend gewerkt en is nog steeds een uniek voorbeeld van hoe een samenleving een traumatisch verleden probeert te verwerken.
Onlangs las ik Het boek van vergeving dat Tutu, samen met zijn dochter Mpho (net als vader, Anglicaans priester) heeft geschreven en dat voor een belangrijk deel gebaseerd is op zijn ervaringen uit deze periode. Volgens vader en dochter zijn er vier stappen nodig op het pad van de vergeving:
1. het verhaal vertellen
2. de pijn benoemen
3. vergeving schenken
4. de relatie vernieuwen of loslaten,
die ze in het boek nader toelichten en van praktische oefenopgaven voorzien.
Herhaaldelijk lees je in hun boek dat vergeven vooral ook betekent: jezelf een dienst bewijzen. Je weigert je zelf gevangen te laten houden door woede en wraak. Je bevrijdt je zelf van een verleden dat bepaald wordt door geweld en wrok.
Het is hetzelfde argument dat Tutu ook gebruikt in zijn, onlangs herhaalde oproep, om vrede in Israël/Gaza te bewerkstelligen. Hij richt zich tot de Israëli’s met het advies: bevrijd jezelf door de Palestijnen te bevrijden (lees zijn oproep in de Israëlitische krant Ha’aretz).
Uit het genoemde boek, dat ik met veel instemming heb gelezen, geef ik graag nog het volgende citaat door:
“Wij zijn van nature goed. Ja, we doen veel dingen die slecht zijn, maar in wezen zijn we goed. Als dat niet zo was, zouden we niet geschokt en ontredderd zijn wanneer we elkaar kwaad doen. Wanneer iemand iets afgrijselijks doet, komt dat in het nieuws omdat het een uitzondering is op de regel. We leven te midden van zoveel liefde, vriendelijkheid en vertrouwen dat we vergeten dat dit bijzonder is. Vergiffenis schenken is de manier waarop we teruggeven wat ons is afgenomen en waarop we de liefde en vriendelijkheid en het vertrouwen die verloren zijn gegaan herstellen. Met elke daad van vergeving, klein of groot, komen we dichter bij heelheid. Vergeving is niets minder dan de manier waarop we onszelf en onze wereld vrede brengen” (p. 14)
No Comments