Gekruisigd onder Pontius Pilatus…
De Romeinse prefect wordt zelfs genoemd in het Credo. Om te onderstrepen dat de kruisdood van Christus een historisch feit is? Misschien. Maar als je probeert de geschiedenis van zijn lijden en sterven, en de rol die Pilatus daarin heeft, met historische precisie te reconstrueren, loop je vast. De details die de evangelisten bieden spreken elkaar op onderdelen tegen. Heeft Pilatus een oordeel over Jezus uitgesproken? Is Jezus onderwerp geweest van een proces naar Romeins recht? Deskundigen betwijfelen het.
Over dit soort vragen gaat Pilatus & Jezus, het boekje van de invloedrijke hedendaagse Italiaanse filosoof Giorgio Agamben. Hij noemt hem (met Nietzsche) ‘het enige echte personage’ in de evangeliën. Vanwege zijn menselijke reacties: Pilatus verbaast zich, is bang, koestert wrok, is dan weer somber, ironisch, angstvallig, geIrriteerd, voorzichtig en driest. Maar wat is nu precies zijn aandeel in Jezus’ kruisweg? In hoeverre is Pilatus verantwoordelijk?
Die vraagt blijft open.
Agamben spreekt van “de impliciete onoplosbaarheid van de botsing tussen twee werelden”. Jezus getuigt voor Pilatus van zijn Rijk, dat niet van deze wereld is. Hij is niet gekomen om deze wereld te oordelen, maar om haar te redden. Maar de geschiedenis van zijn lijden, keert het om. Zo wordt Hij die gekomen is om niet te oordelen, geoordeeld, en wordt daardoor (door het oordeel, het kruis) de redding, waar Hij voor gekomen is, tot stand gebracht. Agamben: “Juist omdat zij niet te redden zijn, oordelen de schepselen over het eeuwige: dat is de paradox die uiteindelijk, voor de ogen van Pilatus, Jezus het woord ontneemt. Hier is het kruis, hier is de geschiedenis” (p. 47).
No Comments