Boeken

Marilynne Robinson, Thuis

Marilynne Robinson kreeg bekendheid in ons land met haar roman Gilead waarmee ze de prestigieuze Pulitzerprijs won. Nu is de nieuwste roman van deze Amerikaanse schrijfster uitgekomen: Thuis. Dezelfde personages als in Gilead keren terug, maar nu in een ander perspectief.

Het verhaal gaat over het gezin van dominee Robert Boughton en speelt ergens in de jaren vijftig in het (fictieve) plaatsje Gilead ergens in het Midwesten van Amerika. Zijn vrouw is overleden. Zijn acht kinderen uitgezworven. Maar twee kinderen keren terug naar huis. Glory, de jongste dochter, om haar vader in zijn ouderdom te verzorgen, tegelijkertijd worstelend met haar verleden. Het leven heeft haar niet gebracht waar ze op gehoopt heeft. Ook Jack keert terug. Hij was altijd het buitenbeentje in het gezin en lange jaren onbereikbaar gebleven. Hij heeft aan de zelfkant van het leven geleefd, maar heeft inmiddels een (zwarte!) vrouw en kind. Het lijkt erop dat hij naar huis komt om te ontdekken of hij in het plaatsje van zijn jeugd een nieuw bestaan op kan bouwen. Maar ook dat mislukt, zoals eigenlijk alles in zijn leven een mislukking lijkt.
Het lukt hem niet om zich met zijn vader te verzoenen. Overigens niet in het minst door zijn eigen onhandigheid als wel door het onvermogen van de oude dominee om zijn zoon te begrijpen. Het lukt Jack niet om het geloof te vinden, hoewel hij er serieus op naar zoek lijkt. Op de piano speelt hij de favoriete geestelijke liederen voor zijn vader, maar ook dat brengt de twee niet echt bij elkaar. Ondertussen probeert Glory uit alle macht om Jack vast te houden en in het spoor te houden, maar ook dat mislukt. Zo valt stukje bij beetje de mooie idylle van het gelukkige gezin voor het oog van de lezer uiteen. De overige kinderen blijven op één uitzondering na helemaal buiten beeld en ook dat geeft te denken.

Wat dit boek zo boeiend maakt is de manier waarop Robinson de emotionele spanningen tussen de personages beschrijft in één lang doorlopend verhaal (zonder hoofdstukindelingen). Het is een boek dat tot langzaam en aandachtig lezen dwingt. Op elke bladzijde is de spanning voelbaar in een taal die zorgvuldig de verschillende aspecten van het emotionele drama signaleert, zonder daarin al te uitgesproken te worden. Het is daarom ook geen dramatisch boek, maar meer een roman die door de ingehouden stijl tot nadenken uitnodigt.
Het geloof speelt een belangrijke rol. Wat wil je in een domineesgezin? Toch ligt het er niet zo dik bovenop dat het je gaat tegenstaan. De grote thema’s van schuld en verzoening, van gebed en overgave, worden op een natuurlijke manier verweven in het verhaal dat de personages doormaken. Al met al een bijzonder boek.

De volgende passage trof mij. Een gedachte van Glory:
“Er is een gezegde dat luidt: Begrijpen is vergeven, maar dat is een misverstand, zo zei papa altijd. Je moet vergeven om te begrijpen. Totdat je vergeving schenkt, verzet je je tegen de mogelijkheid van begrip. Haar vader had dat meer dan eens gezegd, in zijn preken, met toepasselijke teksten, maar de echte tekst was Jack geweest, en degenen tot wie hij sprak waren hijzelf en het rijtje Boughtons op de voorste bank geweest, waar Jack meestal geen deel van uitmaakte, en daarna uiteraard zijn gemeente. Als je vergeeft, had hij altijd gezegd, zul je misschien nog steeds niet begrijpen, maar je zult wel bereid zijn om te begrijpen, en zo kom je tot genade.” (p. 47).
Achteraf is het misschien wel één van de sleutelpassages in het verhaal, omdat het juist datgene beschrijft waar de vader uiteindelijk zelf niet aan toekomt.

Marilynne Robinson, Thuis, Amsterdam 2009, 319 pagina’s, ISBN 9789029567169, € 22, 50

 

Previous Post Next Post

1 Comment

  • Reply Paul Peters 04/02/2016 at 12:25

    Dag Bert,
    Dank voor je mooie recensie van dit boek. Ik ben het boek aan het lezen. Prachtig!
    Paul Peters

  • Leave a Reply