Blog

Lief dagboek

Onlangs werd ik benaderd door een collega en vakgenoot (in de homiletiek, preekkunde). De vraag is of ik een tijdje een homiletisch dagboek wilde bijhouden. De gegevens zullen, samen met die van anderen, worden gebruikt voor een artikel. Later krijg ik bericht dat dit project even op de lange baan is geschoven.

Wat is een homiletisch dagboek?
Je kunt het zien als een logboek, waarin je bijhoudt welke stappen je maakt in het voorbereidingsproces van de preek. Zo’n nauwkeurige vastlegging van de voorbereiding geeft inzicht in hoe een preek tot stand komt. Want daar gaat een heel proces aan vooraf. Het is het niet zo dat je achter je computer kruipt, ‘Gemeente van onze Heer’ intikt, twee keer op Enter drukt, waarna je aan de preek begint (zoals een collega eens grappend zei).

Iedere predikant m/v doet het op haar eigen manier. Je leert in de studie hoe het moet – het homiletische stappenplan; en in de praktijk ontdek je je eigen methode.
In de loop der jaren, nu spreek ik voor mezelf, komt daar wel verandering in. Ervaring vormt je. Je ontdekt wat werkt voor jou, en wat niet. Er zijn tijden geweest dat ik meende dat er geen preek kon komen, als ik daarbij niet tenminste een paar sigaartjes wegpafte en enige alcohol nuttigde, maar ook die fase is voorbijgegaan. Evenals het idee dat ik alleen maar een preek op zaterdagavond kon schrijven, als er geen escape meer is. Nu is het zo, dat ik een hele week wakker lig van de preek, en deze op vrijdagmorgen op papier zet.

Dat is natuurlijk overdreven, maar ook weer niet helemaal. Het preekvoorbereidingsproces is iets wat tussen de bedrijven door begint. Dankzij het leesrooster weet je al wat de lezingen van de zondag zijn. Ten minste een week van te voren begint het mijmeren en mediteren, op momenten die daarvoor geschikt zijn. In de randen van de dag, de vroege ochtend of de late avond, en soms zelfs in een slapeloos moment in de nacht. Ja, maar ook bij het uitlaten van de hond, of op de fiets onderweg naar een afspraak.
Dat klinkt misschien iets te heroïsch, alsof er niets anders is dan de preek. Zo is het ook weer niet, maar mijn ervaring is wel dat de preek die voor a.s. zondag gemaakt moet worden, gedurende de hele week op de achtergrond van je bewustzijn voortdurend aanwezig is. Je bent voortdurend alert op invallen, teksten of berichten die je gebruiken kunt. Van een collega die inmiddels gestopt is met preken, hoorde ik dat ze juist dat aspect van het werk het meest miste.

De preek blijft een fascinerend fenomeen, waar je gelukkig nooit helemaal je vingers achter krijgt. Zoals in ieder ander creatief proces, is er het ongrijpbare van de inval, of de gelukkige greep, of de leiding van de heilige Geest, als je het zo wilt noemen.

Toen onlangs het verhaal van de verheerlijking op de berg op het rooster stond, 2e zondag van de 40dagen, ieder jaar hetzelfde verhaal weliswaar in verschillende versies (Matteüs, Marcus of Lucas), pakte ik zonder enige aanleiding een prekenbundel uit mijn kast, waarin een preek bleek te staan over dit gedeelte. In deze preek (van Schillebeeckx) vond ik inzichten die ik voor deze keer kon gebruiken en die de kerngedachte van mijn preek zijn geworden.

Het was geen bewuste keuze om juist dit boek te raadplegen. Was het een ingeving vanuit het onderbewuste – ooit had ik die bundel gelezen? Misschien is het wel beter, om geen antwoord op die vraag te willen.

Preken is ook, God zegene de greep…

Previous Post Next Post

1 Comment

  • Reply Jacob 24/03/2019 at 16:08

    Mooi inkijkje Bert!

  • Laat een antwoord achter aan Jacob