In zijn nieuwste roman De Geesten, fileert Yves Petry het idealisme, lees ik in een interview met de Vlaamse auteur. De roman draait om een arts die naar Afrika vertrekt om in een vluchtelingenkamp te gaan werken. Is het idealisme, of speelt er meer? En als het idealisme is, wat is dat dan precies waard? Petry wijst hulp uit idealisme niet af, maar vindt dat je het niet te gewichtig moet maken: “Je wordt tegenwoordig bijna gedwongen om idealistische hulp te beschouwen als het allerhoogste wat je in deze maatschappij kunt bieden. Die morele druk verwerp ik” (Trouw, 21 februari).
Op 23 februari 1919 – precies 100 jaar geleden – hield Albert Schweitzer in Straatsburg een preek die onder de titel Eerbied voor het leven bewaard is gebleven. Schweitzer was in 1913 naar Lambarene (Gabon) vertrokken om als arts te werken in een ziekenhuis van de Parijse missie. Vanwege de (Eerste wereld)oorlog werden hij en zijn vrouw gedwongen teruggestuurd naar Europa. In 1924 zou hij voor de tweede keer vertrekken en de rest van zijn leven in Afrika blijven, met regelmatige onderbrekingen vanwege internationale reizen.
Vanwege twee avonden over leven en werk van Albert Schweitzer, die ik samen met een collega in maart organiseer, ben ik de laatste tijd druk aan het lezen in en over Schweitzer. In zijn preek in de St. Nikolaikirche ontvouwt hij zijn levensmotto Eerbied voor het leven. Tegenover de gedachte ‘Het haalt toch niets uit’, stelt hij:
“Weersta die verzoeking door tegen jezelf te zeggen: meegevoel en het reiken van een helpende hand zijn voor mij levensvoorwaarden. Als je bedenkt wat er allemaal zou moeten gebeuren, is alles wat je kunt doen maar een druppel op een gloeiende plaat; maar het is het enige wat je leven zin en waarde geeft. Waar je bent moet je verlossing brengen zoveel je maar kunt (…) Het weinige dat je kunt doen is veel. Een ander schepsel, mens of dier, van zijn pijn en lijden en angst te verlossen, een leven te behouden, is het enige geluk dat telt”.
Aan de authenticiteit van zijn idealisme hoeven we 100 jaar later niet te twijfelen. Wel of het effectief is geweest? Of is dat niet de goede vraag…?
No Comments