Het overkwam me deze week. Ik reed ’s ochtends naar Vries. Het was grijs, het miezerde en er stond een stevige wind die bladeren over de weg waaide. En ik kreeg een soort vrolijk gevoel…
Je kunt blij zijn met regen en wind. (Ik zat wel in de auto, moet ik er bij zeggen..)
Het was het soort weer dat we lang niet hadden gehad. Nu is het dan toch herfst.
We leven, op onze hoogte, met de seizoenen. Dat is niet in alle delen van de wereld zo. Meestal zeggen mensen dat ze daar blij mee zijn, met de verschillende seizoen. Elk seizoen heeft immers zijn eigen bekoring, is dan het gezegde.
Dat is een van de redenen om deze seizoensvieringen te houden.
Vandaag de eerste in de reeks, die uiteraard uit vier zal bestaan. Herfst, winter, lente, zomer. Een jaar rond.
Meditatieve vieringen rond de seizoenen.
Want dat is de charme van ieder eigen seizoen.
Aan de andere kant zijn er ook mensen die daar juist extra gevoelig voor zijn, die moeite hebben met de overgang van het ene naar het andere seizoen, of van zomer- naar wintertijd – nu opnieuw in discussie. Voorjaar- of najaarsdepressie, tijd van verwarring en somberheid. Speelt dat in de herfst nog meer dan in het voorjaar?
De herfst is voor velen het seizoen van de weemoed. En dat gevoel ligt tegen somberheid aan. In de verschillende teksten klinkt dat door.
Bladeren die vallen – Wij allen vallen (Rilke): het beeld van vergankelijkheid. De natuur spiegelt ons eigen leven, en ons levensgevoel: we worden bepaald bij de eindigheid van alles.
Maar, het wonderlijke is, die weemoedigheid kan op een bepaalde manier ook aangenaam zijn. Jean Pierre Rawie begint zijn gedicht Voorgoed met:
Dit is de herfst, dit zijn de mooiste maanden…
Zoals je blij kunt zijn met regen en wind.
Allemaal persoonlijk natuurlijk.
De een geniet ervan, de ander gruwt ervan; je kunt er ook in zwelgen, in weemoed en melancholie, zoals je je kunt wentelen in zelfmedelijden.
Wat doet de herfst met jou?
Bij een meditatieve viering past dat we dat allemaal niet in gaan vullen.
Al wordt er voldoende aangereikt, aan teksten, en liederen.
Toch, we willen graag ruimte geven aan je eigen verbeelding, aan je eigen gedachten.
Wat doet de herfst met jou….?
We luisteren naar The Green Leaves of Summer, van Dimitri Thomkin
(op de preekstoel)
‘Hé, nu is hij daar gaan staan?!’
‘O, dan zal nu wel de preek beginnen…’
Je zou het denken.
Woorden klinken anders naarmate de plaats vanwaar ze gesproken worden?
Of wie ze spreekt? Met meer gezag…?
Hier ligt de Bijbel opengeslagen. Iedere zondag weer, al eeuwenlang.
Woord van God.
Klinkt dat anders, dan mensenwoorden. Met meer gezag? Of juist, in deze tijden, met steeds minder…?
Jij mag het zeggen.
Maar hier in de kerk spreekt de Bijbel mee.
Heeft dat oude boek dan iets te zeggen over herfst?
Ach, zo direct gaat dat niet. De bijbel is in een ander klimaat ontstaan, letterlijk en figuurlijk. Maar in de bijbel gaat het telkens over niets anders dan het leven van mensen, hier op aarde, in en door de tijden heen.
Bij deze seizoensvieringen lezen we uit de Prediker. Eén van de boeken in de gevarieerde bibliotheek die de Bijbel is; niet één boek, niet één stem.
Prediker 3, alles heeft zijn tijd, voor alles wat er onder de hemel gebeurt is er een bestemde tijd.
Bekende woorden, een lied – bijbelse poëzie – ook door anderen vertolkt en verklankt.
Woorden die ieder mens kunnen aanspreken; daar hoef je zelfs niet gelovig voor te zijn, of christelijk – dat laatste was Prediker zelf overigens net zo min. Wijsheid uit het Oude Testament, eeuwen voor Christus.
Prediker is de stem van de menselijke ervaringswijsheid. Zo is het leven. Alles komt en gaat.
Sommigen zeggen dat dit besef bij de Prediker tot somberheid leidt: Wat heeft het voor zin, alles is lucht en leegte – zegt hij zelf meermalen.
Maar die vermeende somberheid is toch niet alles bij de Prediker.
Want hij roept ook op verschillende momenten in zijn boekje op te genieten van het leven. Om het leven op waarde te schatten.
Het leven zoals het is. De kringloop van de tijd, de seizoenen die verglijden en weerkeren. Ja, maar ook het besef dat je er goed aan doet ieder moment in de tijd op eigen waarde te schatten – ieder seizoen. Dat vermogen heeft God de mens geschonken, staat er met zoveel woorden. Er is een tijd om te lachen en een tijd om te huilen. De wijsheid is dat je het onderscheid weet te maken. En het moment het volle pond geeft. De aandacht die het verdient. Leven in het moment…? Want ieder moment is een van God gegeven mogelijkheid…
We luisteren naar het Herbstlied van Felix Mendelssohn
(achter de tafel)
Ieder moment, ieder seizoen, op eigen waarde schatten.
Als je dat probeert te doen met de herfst, dan kun je misschien zeggen dat de herfst het jaargetijde is van balans opmaken, de tijd van de oogst, van de vruchten die een heel seizoen hebben gerijpt.
De seizoenen weerspiegelen ook de verschillende fasen in een mensenleven.
In de herfst, als de schaduwen langer worden, als het daglicht minder fel is, als het tempo minder wordt, is het tijd om terug te zien, de balans op te maken, te wegen, te wikken en te wegen – op waarde schatten.
Eén van de haiku’s – een Japanse vorm van dichtkunst met een verborgen waarheid – luidt:
Herfstbladeren tonen
zonder ’t bladgroen van hun jeugd
hun ware kleuren
In de herfst komt het ware aan het licht.
De bladeren verkleuren, waardoor hun nervenstructuur des te beter uitkomt.
Herfst.
Je verzamelt herinneringen, wijsheden, ervaringen.
het is gerijpt, zoals goede wijn
het heeft een eigen kleur gekregen, het patina van de tijd.
Wie de balans opmaakt, selecteert.
Wat van waarde is, echt van waarde blijft over.
De rest mag weg.
Het meeste. Je kunt zonder het meeste..
Wij zijn een deel
Van een groter geheel
Wij vallen als bladeren
En de wind neemt ons mee
(uit het lied van de Prediker, Stef Bos)
Na de stilte, zingen we Lied 712
No Comments