Op 19 juni doet weer Assen mee met de landelijke Kerkennacht die in datzelfde weekend op tal van plaatsen in Nederland gehouden wordt. De Kerkennacht is een redelijk nieuw fenomeen, dat om de twee jaar wordt georganiseerd. Kerken stellen hun deuren open voor het publiek. Het is een gelegenheid om op een speelse manier te ervaren wat er in de verschillende kerken te beleven valt.
De Kerkennacht is een concept dat in zijn eenvoud aanspreekt en dat past bij deze tijd. De formule is helder. Diverse kerken doen mee en iedere kerk bepaalt zelf op welke manier zij zich wil presenteren. Zo komt ieders eigenheid immers het beste tot zijn recht. De nadruk ligt op het openstellen voor het publiek. Iedereen moet zich welkom kunnen voelen. De samenwerking tussen de deelnemende kerken beperkt zich tot het afstemmen van ieders programma, om te veel dubbelingen te voorkomen. Daarnaast wordt gezamenlijk de publiciteit verzorgd. Onder de vlag van de landelijke Kerkennacht is er extra aandacht in de pers en lokale media. Inmiddels is de Kerkennacht een sterk merk geworden.
Waarom ben ik enthousiast over een initiatief als de Kerkennacht, en waarom past dit zo goed bij onze tijd?
Kerkennacht Nederland is een eenvoudige organisatie, die ondersteund wordt door de Raad van Kerken. Het concept sluit aan bij veranderende opvattingen in de oecumenische beweging. Lag vroeger de nadruk veel meer op het onderlinge geloofsgesprek tussen de kerken en traditie, met de gedachte om geleidelijk aan dichter naar elkaar toe te groeien (consensus), tegenwoordig bewandelt men liever het pad van de praktische samenwerking en worden verschillen juist gewaardeerd. Dat we binnen de ene christelijke familie anders zijn, is niet meer iets verkeerds, iets wat opgeheven moet worden: kerken moeten werken aan eenheid. Nee, het is juist uitdrukking van de veelkleurigheid die er ook in God zelf is. Dat Zijn kinderen (de kerken, en allen daarbuiten) anders van aard en gedaante zijn, is geen armoe maar verrijking. Dat kerken van elkaar verschillen is geen belediging voor God, maar op die manier eren wij Hem (of Haar…).
Daarnaast past een fenomeen als Kerkennacht bij de huidige tijd. In de kerk valt iets te beleven. Mensen zijn op zoek naar ervaringen die hen raken. Ook dat komt bij de Kerkennacht aan bod. Het gaat niet zozeer om informatieoverdracht, om lezingen (of preken) over de eigen traditie of over de verschillen tussen kerken. Mensen komen naar de kerk om iets mee te maken dat hen raakt, dat aansluit bij hun eigen zoektocht naar geloven en verdieping. Het programma in Assen biedt daarom belevingstheater, er is veel ruimte voor muziek en voor ontmoeting.
Kerkennacht past in de huidige trend van de kerk die zich manifesteert als evenement, als ‘event’. Denk aan The Passion die in enkele jaren populair is geworden bij een groot publiek. Je kunt ook wijzen naar de Top2000-kerkdiensten, die we ook in Assen organiseren. Met dergelijke ‘events’ wordt een grotere doelgroep bereikt en voor een belangrijk deel ook een ander publiek dan de reguliere kerkgangers op zondagmorgen.
Je kunt de Kerkennacht daarmee ook betitelen als een missionaire activiteit. Al is het wel van belang hoe je dit woord ‘missionair’ uitlegt.
Voor sommige mensen heeft het woord een beladen klank, omdat men dan denkt aan het ongevraagd opdringen van een bepaalde geloofsovertuiging. Maar dat is niet wat ik bedoel. Dat gebeurt ook door sommige kerken en christenen, ook in Assen, maar dat klassieke evangelisatiewerk lijkt mij steeds minder bij de kerk te passen, als dat ooit al het geval is geweest. In het geloof is geen dwang. De kerk van Christus dient uitnodigend te zijn, uitdagend ook, maar nooit dwingend of opdringend.
De formule van Kerkennacht is daarbij eenvoudig: de deur staat open. Het thema is: kerk binnenstebuiten. Kom binnen, wees onze gast, kijk rond, blijf zo lang je wilt, stel je vragen als je daar behoefte aan hebt, laat je verrassen, gun jezelf een nieuwe ervaring, laat je raken en zo voort. Het is dus belangrijk om van te voren goed te bedenken hoe je iemand die weinig of geen kennis heeft van wat er in een kerk gebeurt, op de beste manier kunt ontvangen.
Een laatste reden waarom Kerkennacht als concept past bij onze veranderende tijd is, dat het idee achter de Kerkennacht niet uitgaat van een zware organisatie. Het is iets wat je vrij vlot organiseert, plaatselijk, op de maat van je eigen situatie en context. In Assen komen we een aantal keren bij elkaar, om heel praktisch afspraken te maken en af te stemmen. En daarna, dan is het weer voorbij. Tot over twee jaar… dan pakken wij (of anderen) de draad wel weer op…
Deze losse organisatievorm sluit aan bij de huidige cultuur en heeft daarmee iets aantrekkelijks ten opzichte van de vaste structuren van veel kerkelijke vergadercircuits. Want het moet wel leuk blijven.
Is dat ook geen teken van onze tijd?
1 Comment
Geachte dominee,
´Want het moet wel leuk blijven.´ Inderdaad, alles moet ´leuk´ zijn vandaag anders is het – ajakkes – bittere ernst of – nog erger – saai! Alles wordt dan ook ‘opgeleukt’, tot echtscheidingen en het plegen van euthanasie aan toe. Zelfs de fiscus doet mee met ‘Leuker kunnen we het niet maken …’. En menige kerkelijke gemeente is ook leuk gaan doen en niet alleen met open monumentendagen en kerkennachten. Maar kun je het evangelie wel opleuken? Kun je de ‘blijde boodschap’ zo van haar ernst ontdoen en zo vet spannend maken dat zelfs een dummie er nog door wordt gegrepen? Er zijn er die hierover twijfels hebben. Maar er is hoop, getuige de master thesis van de theoloog Arjan de Jong: ´een praktisch-theologisch onderzoek naar het horen en ervaren van vmbo’ers tijdens de preek´, onder de titel “Ik vind het op zich wel eh… soort van leuk in de kerk”. Leuk toch?