Een paar jaar geleden ben ik bij Ron Jans thuis geweest. De voetbaltrainer werkte toen bij FC Groningen en woonde in Tynaarlo. Ik had hem gevraagd of hij zijn stem aan de engel wilde lenen. Ieder jaar vraag ik een bekende stem uit de buurt, om de boodschap van de engel in het verhaal van Kerstnacht in te spreken. De kerkgangers moeten dan raden wie de engel is, die zijn of haar boodschap door de speakers laat schallen: Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen…. We hadden het in één take op band.
Mijn engel van toen is hard gevallen. Weg bij zijn club in Amerika, vanwege vermeend racisme, omdat hij nietsvermoedend meezong met een rapliedje en toen het voor blanke mensen verboden N-woord gebruikte.
Ik zal niet zeggen dat ik Jans op basis van die ene ontmoeting persoonlijk ken, maar ik weet wel zeker dat hier sprake is van een gigantisch misverstand. Jans is geen racist, integendeel. Maar de tragiek in dit soort situaties is, dat het niet meer gaat om wat je bent of denkt te zijn, maar hoe iets overkomt. Er komt een dynamiek op gang, die niet meer te managen is. Je wordt in een verdachte hoek gezet, er komen andere, vage, beschuldigingen boven tafel. Er wordt een beeld gecreëerd dat niet meer te herstellen is. Imagoschade.
Wat begon met misschien een onhandige actie, groeit boven je hoofd tot iets gigantisch. Excuses aanbieden, zoals Jans meteen deed, helpt dan niet meer. Anderen in jouw omgeving worden schuw en trekken zich terug, zonder voor je in de bres te springen, zie de reactie van andere Nederlanders bij deze Amerikaanse club. Je komt alleen te staan, hebt meer dan de schijn tegen.
Het is beangstigend om te zien hoe snel zo’n proces kan gaan. De wereld is soms nog ongenadiger dan de kerk. En iedereen, zelfs een integer mens als Ron Jans, kan het overkomen.
Een volgende keer, als we uit de Spreuken lezen, zal ik hem misschien vragen opnieuw een tekst in te spreken:
“Wie zijn tong in toom houdt, bespaart zich in zijn leven allerlei ellende” (Spreuken 22 vers 23).
No Comments